روز چهارشنبه 13 ارديبهشت امسال استاندار گلستان از آغاز عمليات اجرايي پتروشيمي شمال كشور در اين استان خبر داد.
اين تحول عظيم بدون شك سرآغاز فصل توسعه و پيشرفت اقتصادي در گلستان خواهد بود اما در عين حال اين خبر از جهات مختلف حائز اهميت و بررسي است.
در يك نگاه كلي احداث چنين مجموعه ارزشمندي در هر استاني، نويد روزهاي بهتر اشتغال توسعه و پويايي را مي دهد اما اين اتفاق مبارك به گلستان محروم و فراموش شده حال و هواي ديگري داد تا آنجا كه گمان مي كنم اين روز، آغاز ساخت اين مجتمع، بايد در تاريخ اين استان ثبت شود و جاودانه بماند.
اما چرا؟ بررسي تاريخ معاصر استان گلستان يا همان دشت گرگان، صحراي تركمن سابق نشان مي دهد برخلاف بسياري از استان هاي كشور در فاصله اي به مدت 50 سال هيچ حركت جدي در توسعه اقتصادي و توليدي استان صورت نگرفته است. شاهد اين مدعا عدم استقرار حتي يك واحد از صنايع مادر در اين استان است .اين درحالي است كه گلستان از هر لحاظ چه معدني چه نفتي و چه كشاورزي غني است و هيچ استاني جز گلستان در كشور يافت نمي شود كه همه اين موهبت ها اعم از جلوه هاي طبيعي، ذخاير نفت و گاز و دريا و جنگل و... را با هم داشته باشد.
با اينكه ناديده گرفتن اين منابع، ذخاير و هديه هاي خداوندي سؤال برانگيز است، اما مي توان تلاش هاي اندكي كه در مسير بهسازي و جبران گذشته در گلستان صورت مي گيرد را به فال نيك گرفت.
خبر احداث مجتمع پتروشيمي در گلستان به عنوان نخستين واحد از صنايع زيربنايي و مادر كشور در اين استان اتفاقي بزرگ است.
با آنكه اين اتفاق خوشايند كام مردم گلستان را كه سال ها از بيكاري، ناديده گرفته شدن معادلات و طرح و برنامه هاي توسعه كلان كشور رنج برده اند را شيرين كرد، اما حسرت تأخير اين اتفاق مبارك كه مي توانست 15 سال پيش- در صورت بي تفاوت نبودن نمايندگان گلستان در مجلس چهارم- صورت گيرد، هنوز بر دل آنهاست.
اين رويداد هرچند براي گلستاني ها بسيار بزرگ است اما نمي تواند هنوز دين دولت به اين مردم را ادا كرده و فاصله تبعيض آميز حجم سرمايه گذاري دولت را ميان اين استان با استان هاي ديگر جبران كند.
براي رسيدن گلستان به حق خود كه همانا بهره گيري از مواهب و استعدادهاي خداوندي در جهت رشد و توسعه كل كشور است، دولت نهم هنوز راه زيادي در پيش دارد.
به عنوان مثال ذخاير عظيم نفت و گاز در صحراي تركمن بايد هرچه زودتر استخراج شود چرا كه احتمال ارتباط زيرزميني چاه هاي تركمنستان با اين ذخاير وجود دارد و اين كشور پيوسته درحال بهره برداري از آن است.
با اين مقدمه نسبتا طولاني پيشنهاد آغاز استخراج نفت و احداث يك پالايشگاه عظيم را مي دهيم.
اين ادعا قابل بررسي است چرا كه مزاياي اين استان در اين بخش چه بسا بهتر از مناطق نفتي جنوب است كه آنها را براي آگاهي خوانندگان برمي شمريم:
الف) زمين هاي باير وسيع در صحراي تركمن با فاصله اي نه چندان دور و نه چندان نزديك به مناطق سكونت انساني مناسب احداث صنايع به ويژه پالايشگاه نفت است.
ب) فاصله اندك تا فرودگاه، راه آهن و اسكله، حدود 20 كيلومتر.
ج) فاصله اندك تا پايتخت و مرز زميني با كشورهاي مشترك المنافع و مشهد مقدس.
د) امكان استفاده از سيستم خنك كنندگي آب دريا به علت نزديكي به ساحل درياي خزر.
هـ) امنيت منطقه به علت روابط خوب ايران و تركمنستان و بي طرف اعلام شدن كشور تركمنستان در سازمان ملل متحد.
و) دسترسي بسيار نزديك به نفت از طريق استخراج ذخاير نفت صحراي تركمن.
ز) كم بودن خطرپذيرهاي زيست محيطي يا ريسك حوادث با توجه به قرار گرفتن پالايشگاه در فاصله اي نسبتا دور از زمين هاي حاصل خيز و ارزشمند كشاورزي.
ح) نيروي كار سخت كوش و تشنه كار و تلاش در گلستان و استان هاي همجوار.
به نظر مي رسد تأسيس يك پالايشگاه علاوه بر مجتمع پتروشيمي در گلستان و تبديل گلستان به مركز نفتي شمال كشور نه تنها زياده خواهي نيست بلكه گام هاي نخست در جهت جبران عقب ماندگي هاي گلستان به شمار مي رود.
از مردم و رسانه هاي جمعي گلستان نيز انتظار مي رود با كار كارشناسانه و ارائه پيشنهاد كارهاي بزرگ در استان توجه مسئولان كشوري را به گلستان معطوف دارند و از طرفي بتوانند سرمايه داران گلستاني و غيرگلستاني كه طي اين سال ها به دليل فقدان ساز و كار سرمايه گذاري در گلستان از اين امر اجتناب مي كردند را به احداث كارخانجات عظيم به ويژه در بخش هاي توليدي، صنعتي تشويق كنند.